Η Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής Πολυδενδρίου και το παιδευτικό έργο των Μοναστηριών

 

Είναι κοινά αποδεκτό ότι τα Μοναστήρια στη μακραίωνη παρουσία τους υπήρξαν σπουδαία πνευματικά κέντρα, στα οποία έζησαν και καταξιώθηκαν προσωπικότητες μεγάλου ηθικού αναστήματος. Επίσης, σύμφωνα με επιστημονικές  μελέτες, στις μέρες μας παρατηρείται μια αξιοπρόσεκτη τάση προς το  μοναστικό Βίο. Όσα Μοναστήρια διατηρήθηκαν στο πέρασμα του χρόνου αναπαλαιώνονται και ανακαινίζονται, άλλα ξαναχτίζονται, ενώ ιδρύονται και πολλά νέα, ιδιαίτερα πλησίον των μεγαλουπόλεων.

Η Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής Πολυδενδρίου ιδρύθηκε το 1973 από τον Γέροντα Αρχιμανδρίτη Καλλίνικο Καρούσο (μετέπειτα Μητροπολίτης Πειραιώς), και τους Αρχιμανδρίτες Χριστόδουλο Παρασκευαϊδη (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος) και τον Αμβρόσιο Λενή (πρώην Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας).

Ηγούμενος της Μονής είναι σήμερα ο Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Παναούσης. Από το 2012, υπό την καθοδήγησή του, η Μονή πραγματοποιεί σημαντικές ιεραποστολικές διακονίες στην Αφρική. To πρόγραμμα «Αφρική, καλημέρα !» περιλαμβάνει δίμηνες επισκέψεις με ευρύτατη ποικιλία δράσεων στην Ουγκάντα της Αφρικής όπως περίθαλψη, εκμάθηση καλλιέργειας της γης, διδασκαλία παιδιών και ενηλίκων, κατασκηνώσεις, βαπτίσεις, προσφορά υλικού σε τοπικές εκκλησίες, τοπικά σχολεία και νοσοκομεία, αναδοχή παιδιών και συνεργασία με τοπικούς ιερείς .[1]

Για τις λειτουργικές ανάγκες των πατέρων και των προσκυνητών της Μονής έχουν δημιουργηθεί μικρότερα παρεκκλήσια που τιμώνται στο όνομα των Αγίων: 1)Κοιμήσεως Θεοτόκου, 2) Αγίου Καλλινίκου, 3) Αγίου Αντωνίου, 4) Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, 5) Αγίου Νικολάου, 6)Αγίου Διονυσίου εν Ζακύνθω και 7) Νεοφανών Αγίων Πατέρων και Μητέρων.

Κάθε Τετάρτη στις 6.00μ.μ. τελείται η ακολουθία του εσπερινού και η Ιερά Παράκληση της Παναγίας. Ακολουθεί εσπερινή ομιλία πάνω σε πατερικά κείμενα. Κάθε Κυριακή τελείται η ακολουθία του Όρθρου και η Θεία Λειτουργία και ακολουθεί ομιλία στο αρχονταρίκι.

Η Ιερά Μονή διακονεί τους προσκυνητές με το μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως.

Όλη την περίοδο του χρόνου δέχεται τους προσκυνητές, αλλά και οργανωμένες ομάδες (μετά από τηλεφωνική συνεννόηση) με σκοπό τη συμμετοχή στις Ιερές ακολουθίες ,τη γνωριμία με την Ιερά Μονή αλλά και την πνευματική ωφέλεια.

Τα εργόχειρα της Ιεράς Μονής περιλαμβάνουν την έκδοση εκκλησιαστικών βιβλίων, τη δημιουργία λιβανιού και την παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων. Στην Ιερά Μονή βρίσκεται εκθετήριο με εργόχειρα των Πατέρων της Μονής καθώς και οι εκδόσεις της.

Όπως προκύπτει, η Ιερά Μονή Χρυσοπηγής κάνει καθημερινά πράξη το όραμα των Πατέρων για το παιδευτικό έργο των μοναστηριών, ενός θεσμού που πέρασε «διά πυρός και σιδήρου» και διέδραμε ολόκληρες χιλιετίες. Οι μορφές παροχής του παιδευτικού έργου των μοναστηριών ποικίλλουν, ανάλογα με τον κατά περίπτωση αποδέκτη. Ο ερευνητής Γ. Αλπέντζος (1999) προτείνει την ταξινόμησή του σε «έργο εντός των τειχών» και σε «έργο εκτός των τειχών», ως εξής :

1. Εντός των τειχών. Αυτό υλοποιείται :

α. Με την πνευματική καθοδήγηση, το πρόγραμμα και την άσκηση του προσερχόμενου ατόμου, ως υποψήφιου μοναχού.

β. Με την πνευματική συμβουλή και καθοδήγηση των προσερχόμενων πολιτών.

γ. Με τις λειτουργίες, το κήρυγμα, την εξομολόγηση και τα μυστήρια.

δ. Με τη λειτουργία βιβλιοθηκών και έκδοση εντύπων.

ε. Με τnv επαφή των προσερχόμενων με τα άγια λείψανα.

στ. Με το παράδειγμα και την αγιότητα των Γερόντων και των μοναχών.

ζ. Με την υπηρεσία αγάπης προς τους ηλικιωμένους αδελφούς.

η. Με τη λιτή, ανυπόκριτη και πρόθυμη φιλοξενία.

2. Εκτός των τειχών:

α. Συμμετοχή στα πνευματικά θέματα και τις δραστηριότητες της Εκκλησίας, με το κήρυγμα, την εξομολόγηση, τη στήριξη της Ορθοδοξίας στις δύσκολες στιγμές των αιρέσεων.

β. Παροχή υλικής βοήθειας και παραμυθίας σε έκτακτες περιστάσεις κοινωνικής ανάγκης, όπως οι θεομηνίες κ.λ.π.

γ. Συμμετοχή στους εθνικούς αγώνες με προσωπικό, υλικά και πνευματική στήριξη.

δ. Προσφορά έργου κοινωνικής πρόνοιας, με ίδρυση ανάλογων ιδρυμάτων, όπου και όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο, στο μέτρο που δεν παρακωλύεται το καθ'αυτό έργο. Τα μοναστήρια της Δυτικής Εκκλησίας στην Ελλάδα ασκούν κύρια κοινωνικό έργο, με τη λειτουργία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και δραστηριοτήτων.

ε. Συμβάλλουν αποφασιστικά στη διεθνή κατανόηση, την αλληλεγγύη των λαών, με ποικίλες δραστηριότητες εσωτερικής και εξωτερικής ιεραποστολής.

στ. Τα μοναστήρια διαθέτουν όλα τα απαραίτητα εκπαιδευτικά μέσα και τις αναγκαίες κατάλληλες μεθόδους για την επιτυχία του έργου τους. Η οργάνωση και διοίκηση των μοναστηριών και η τήρηση των κανόνων λειτουργίας και του προγράμματος αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της προκοπής. Συχνά διαταράσσεται ο ρυθμός της ζωής των μοναχών από τις επισκέψεις των εκδρομέων. Ιδιαίτερα ευαίσθητες ισορροπίες πρέπει να τηρούνται στα μοναστήρια που βρίσκονται εντός ή πλησίον των μεγαλουπόλεων.

ζ. Σημαντικό είναι το έργο του ηγούμενου. Γι' αυτό πρέπει να έχει πλήρη την πνευματική του φαρέτρα από εμπειρία και κατάρτιση, να τον διακρίνει αγιότητα βίου και να κοσμείται από τις αρετές της υπομονής, της ανεκτικότητας και της αγάπης προς τα μέλη της κοινότητας και τον άνθρωπο.

Τηλ.Ιεράς Μονής: 2295022228

Πηγές:

Αλπέντζος Γ. (1999). Ο παιδευτικός ρόλος των μοναστηριών, διδακτορική διατριβή, ΕΚΠΑ.

Αποστολή στην Αφρική: https://einaiapokardias.gr/

Δημοτικό Σχολείο Μαλακάσας: https://dimotikomalakasas.blogspot.com/2015/10/blog-post_13.html

Ιερά Μονή Χρυσοπηγής: https://ekdoseisxrysopigi.blogspot.com/2021/10/blog-post_22.html

Παπαϊωάννου Κ. (1977). Τα ελληνικά μοναστήρια σαν αρχιτεκτονικές συνθέσεις, διδακτορική διατριβή, ΕΜΠ.

 

 

 

---

[1] Το πρόγραμμα είχε παρουσιαστεί με μεγάλη χαρά από τον π. Εφραίμ στους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Μαλακάσας στις 13/10/2015: https://dimotikomalakasas.blogspot.com/2015/10/blog-post_13.html .