Το Παλαιό Ασβεστοκάμινο στην Αγκώνα των Αγίων Αποστόλων Καλάμου

Ένα σημαντικό κτίσμα της περιοχής φαίνεται να ήταν το Παλαιό Ασβεστοκάμινο, του οποίου τα θεμέλια βρίσκονται σε ερειπιώδη μορφή στην Αγκώνα των Αγίων Αποστόλων Καλάμου. Σύμφωνα με τη σχετική πινακίδα,  η κατασκευή του έγινε περίπου στο 1905, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε άλλη πληροφορία. Ωστόσο, τα εμφανή απομεινάρια του παραπέμπουν σε ενδιαφέρον κτίσμα το οποίο αποτελεί μέρος της ευρύτερης πλατείας (Πλατεία Αγκώνα) όπως αυτή διαμορφώθηκε και αναδείχθηκε το 2005.

Μέχρι περίπου το 1920, που το τσιμέντο είτε δεν υπήρχε είτε ήταν είδος πολυτελείας, ο ασβέστης αποτελούσε βασικό συνεκτικό υλικό για την οικοδόμηση. Παρασκευαζόταν στις ασβεστοκάμινους (ή  ασβεστοκάμινα, ή καμίνια, ή ασβεστιέρες) που κατασκευάστηκαν και λειτούργησαν σε αφθονία σε όλη την Ελλάδα.

Η πρώτη κίνηση που έκανε κάποιος που ήθελε να φτιάξει και να εκμεταλλευτεί μία ασβεστοκάμινο ήταν να διαλέξει το κατάλληλο σημείο, το οποίο έπρεπε να διαθέτει πολλές πέτρες αλλά και καύσιμη ύλη, δηλαδή κλαδιά από σκίνους, ασπαλάθους κι άλλους θάμνους που καίγονται και βγάζουν φλόγα για αρκετή ώρα.

Για να φτιάξουν το καμίνι έσκαβαν πρώτα ένα μεγάλο κυλινδρικό λάκκο (το βοθρί) με διάμετρο από 2 ως 4 μέτρα και βάθος 2 μέτρα περίπου. Έχτιζαν εσωτερικά τις ασβεστόπετρες, ώστε να ακουμπούν στην περίμετρο του λάκκου. Λίγο πιο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους οι πέτρες γύριζαν προς το κέντρο και σχημάτιζαν θόλο (κλείδωμα του καμινιού), ενώ προς τον Νότο άφηναν το πορί (είσοδο) από όπου θα έμπαιναν τα κλαδιά.

Ασβεστοκάμινο σε λειτουργία, πηγή φωτογραφίας: oryktosploutos.net

Συνέχιζαν να φορτώνουν ασβεστόπετρες πάνω στον θόλο - όσο ανέβαιναν ψηλότερα τόσο μικρότερες - και στο πάνω μέρος γέμιζαν με χαλίκια. Στο όρθιο τμήμα του καμινιού που ήταν πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, χτιζόταν εξωτερικά διπλός τοίχος με χώμα στη μέση για να μη φεύγει η θερμότητα από τα πλάγια. Έτσι το καμίνι έμοιαζε με έναν τεράστιο φούρνο.  Αφού ολοκλήρωναν την κατασκευή του καμινιού ξεκινούσε το κάψιμο με συνεχή επίβλεψη από άνθρωπο για να ενισχύει τη φωτιά που έκαιγε σε θερμοκρασίες πάνω από 1000 βαθμούς Κελσίου για τουλάχιστον τρία με τέσσερα εικοσιτετράωρα.

Ασβεστοκάμινο στην Άνδρο, πηγή φωτογραφίας: tempo.gr

Ο ασβέστης ήταν έτοιμος όταν ο καπνός που έβγαινε από το εσωτερικό του έπαυε να είναι μαύρος και έβγαινε λευκός. Στη συνέχεια άφηναν μερικές μέρες το καμίνι να κρυώσει, πριν αφαιρέσουν τον ασβέστη, διαδικασία επίπονη αφού ακόμα δεν ήταν εντελώς κρύος ενώ στο εσωτερικό του υπήρχαν αναθυμιάσεις που έκαναν τη διαρκή παραμονή στο εσωτερικό του επικίνδυνη.

Ο ασβέστης μεταφέροταν τέλος σε ασβεστόλακκο για να τον σβήσουν και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δομικό υλικό (στη μορφή αυτή λέγεται και χωρύγι) ή για ασβέστωμα κτιρίων αφού ήταν ένα υλικό που όχι μόνο έδινε λευκό χρώμα στα σπίτια, αλλά λειτουργούσε και ως απολυμαντικό.[1]

Πηγές:

Around: https://www.poupasrekarramitro.gr/2024/10/asvestokamino-koropi-karela.html

e-stories Κρήτης: https://www.e-storieskritis.gr/2023/12/blog-post_7.html#google_vignette

Google Maps

---

[1] Με επιστημονικούς όρους, ο κοινός ασβέστης είναι το οξείδιο του ασβεστίου (χημικός τύπος CaO) ή το υδροξείδιο του ασβεστίου (χημικός τύπος Ca(OH)2, παρασκευάζεται με ανάμιξη οξειδίου του ασβεστίου με νερό).