Λίγα λόγια για το σήμερα…

Ο σημερινός Δήμος Ωρωπού ιδρύθηκε το 2010 με τη συνένωση  των Δήμων Αυλώνος, Καλάμου, Ωρωπίων και των Κοινοτήτων Αφιδνών, Καπανδριτίου, Μαλακάσας, Μαρκοπούλου, Πολυδενδρίου και Συκαμίνου σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση που είναι γνωστή ως «Πρόγραμμα Καλλικράτης». Καταλαμβάνει το σύνολο της Βορειοανατολικής Αττικής εκτεινόμενος από τον Ευβοϊκό Κόλπο έως τους πρόποδες της Πάρνηθας κι από τη λίμνη του Μαραθώνα έως τα σύνορα της Αττικής με την Βοιωτία.

Ο Δήμος μας είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής και έχει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς συνενωμένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Συνορεύει δυτικά με τον Δήμο Τανάγρας, νότια με τον Δήμο Φυλής, με τον Δήμο Αχαρνών και με τον Δήμο Διονύσου, ανατολικά με τον Δήμο Μαραθώνα, ενώ βόρεια βρέχεται από το Νότιο Ευβοϊκό κόλπο. Λόγω της γειτνίασής του με τη Βιομηχανική Ζώνη των Οινοφύτων - Σχηματαρίου και με το λεκανοπέδιο της Πρωτεύουσας, έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια από τόπος παραθεριστικής κατοικίας που ήταν τις δεκαετίες του 1960 και 1970, σε τόπο μόνιμης κατοικίας.

Η γεωγραφική θέση της περιοχής είναι προνομιακή από πλευράς συγκοινωνιών αφού:

α) Διασχίζεται από την εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας (Ε-75),

β) Στα διοικητικά της όρια υπάρχουν τρεις σιδηροδρομικοί σταθμοί (Αφιδνών, Μαλακάσας-Σφενδάλη, Αυλώνα) όπου σταθμεύουν οι αμαξοστοιχίες που κατευθύνονται προς τη Χαλκίδα,

γ) Πραγματοποιήθηκε αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής σε ηλεκτροκίνητη, ενώ προβλέπεται και αναβάθμιση σε Προαστιακό Σιδηρόδρομο,

δ) υπάρχει λιμάνι στη Σκάλα Ωρωπού με τακτική  συγκοινωνία προς την Ερέτρια,

ε) υπάρχει τακτική συγκοινωνία με λεωφορεία ΚΤΕΛ προς την Αθήνα τα οποία εκτός από την ευρύτερη περιοχή του Ωρωπού εξυπηρετούν και το Δήλεσι.

Η περιοχή είναι παραθαλάσσια, πεδινή και ημιορεινή. Οι κλίσεις εδάφους είναι κατά κανόνα μικρές στις κατοικημένες περιοχές. Το βόρειο – βορειοδυτικό τμήμα του Δήμου είναι πεδινό (περιοχές Αυλώνα, Συκαμίνου και Ωρωπού) με εκτεταμένες καλλιέργειες. Αντίθετα το νότιο – νοτιοδυτικό (περιοχές Αφιδνών, Καπανδριτίου, Πολυδενδρίου) στο οποίο βρίσκονται οι πρόποδες της Πάρνηθας μπορεί να χαρακτηριστεί ως ημιορεινό. Σε αυτήν την περιοχή υπάρχουν συμπαγή δάση (τα τελευταία που έχουν απομείνει μετά τις δασικές πυρκαγιές των τελευταίων δεκαετιών) η σημασία των οποίων είναι πολύ μεγάλη, αφού λόγω των επικρατούντων βορείων ανέμων οποιαδήποτε καταστροφή τους θα επιδρούσε αρνητικά στο περιβάλλον του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Αθήνας.

Τα κυριότερα βουνά της περιοχής είναι η Αρμενιά (759 μ.) και η Σκίμη (933 μ.) νοτίως του Αυλώνα, το Μπελέτσι (αρχ. Φελλεύς, 840 μ.) βορείως των Αφιδνών, η Λύκαινα (718 μ.) νοτίως των Αφιδνών και η Μαυρηνόρα (640 μ.) βορείως του Πολυδενδρίου. Την ευρύτερη περιοχή του Ωρωπού, διαρρέουν πολυάριθμα ρέματα και μικροί ποταμοί, ο σημαντικότερος των οποίων είναι ο Ασωπός που πηγάζει από τη Βοιωτία και εκβάλλει στον Νότιο Ευβοϊκό κόλπο, δυτικά του Χαλκουτσίου. Επίσης στο Δήμο ανήκει το βόρειο τμήμα της τεχνητής λίμνης Μαραθώνα, από την οποία υδρεύεται η Πρωτεύουσα, όπως επίσης και η μικρή λίμνη Μπελέτσι (ή Κιθάρα) η οποία βρίσκεται στην Αγία Τριάδα Αφιδνών.

Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ξηρό μεσογειακό. Γενικά, οι ψυχρότεροι μήνες είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος και οι θερμότεροι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. Η μέση ετήσια σχετική υγρασία είναι 68% (47% την καλοκαιρινή και 78% την χειμερινή περίοδο). Το μέσο ετήσιο ύψος βροχής είναι 400mm στο επίπεδο της θάλασσας με βροχοβαθμίδα της τάξεως των 70mm/100 μέτρα αύξησης του υψομέτρου.

Η μέση ελάχιστη θερμοκρασία 9,5^ο  C και μέση ετήσια 19^ο  C. O παγετός έχει μικρή ετήσια συχνότητα και η ετήσια ηλιοφάνεια υπερβαίνει τις 2.900 ώρες. Οι παραπάνω παράμετροι επηρεάζονται σημαντικά τόσο από την απόσταση από τη θάλασσα όσο και από το υψόμετρο με μείωση της θερμοκρασίας κατά 0,6^ο C /100 μέτρα αύξησης.

Ο Δήμος Ωρωπού, αν και αποτελεί περίπου το 22% της επιφάνειας της Ανατολικής Αττικής περιλαμβάνει το 37% της αρόσιμης γης, το 32% των γεωργικών περιοχών, το 33 % των δασών και το 76 % των χερσαίων υδάτων. Τα παραπάνω μαζί με το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό 2% της αστικής οικοδόμησης συνηγορούν στο ότι ο Δήμος Ωρωπού διατηρεί τον αγροτικό χαρακτήρα του και παράλληλα έχει σημαντικό περιβαλλοντικό κεφάλαιο και δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης.

Η περιοχή κατά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω της πληθυσμιακής έκρηξης, άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα ρύπανσης. Αυτά αφορούν πρωτίστως τη ρύπανση των υδάτων (υδροφόρος ορίζοντας και ακτές) και δευτερευόντως τη ρύπανση του εδάφους από στερεά απόβλητα. Η ρύπανση των υδάτων οφείλεται στην ανυπαρξία αποχετευτικού δικτύου και μονάδας βιολογικού καθαρισμού και αφετέρου στη ρύπανση του ποταμού Ασωπού από τη Βιομηχανική Ζώνη των Οινοφύτων. Ως προς την αποχέτευση των ομβρίων υδάτων, μικρά αντιπλημμυρικά έργα και διευθετήσεις ρεμάτων χρηματοδοτούνται από την Περιφέρεια Αττικής. Την περιοχή διασχίζουν πολλά ρέματα, τα οποία καθαρίζονται από το Δήμο.

Από πλευράς υποδομών ο Δήμος Ωρωπού βρίσκεται σε διαφορετικά επίπεδα εξέλιξης ανάλογα με το είδος της υποδομής. Συγκεκριμένα, υπάρχει δημοτικό  δίκτυο ύδρευσης το οποίο τροφοδοτείται από γεωτρήσεις. Η ποιότητα του νερού είναι πολύ καλή και η ποσότητα είναι επαρκής παρά την πτώση της πίεσης νερού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω αύξησης του πληθυσμού αλλά και λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Οι σωληνώσεις του δικτύου δεν παρουσιάζουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα αλλά απαιτείται συντήρηση σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η οδοποιία του δικτύου της περιοχής (αστικό δίκτυο, τοπικό δίκτυο) είναι σε καλή κατάσταση και συντηρείται κάθε χρόνο. Ωστόσο απομένει να επεκταθεί σε όλους τους οικισμούς εκτός σχεδίου. Η διαδημοτική οδοποιία (σύνδεση με όμορους δήμους) κρίνεται επίσης επαρκής, εκτός από την παραλιακή σύνδεση με τον όμορο Δήμο Μαραθώνα.

Γενικά, στα πλεονεκτήματα του Δήμου Ωρωπού περιλαμβάνονται τα πολλά αξιοθέατα και μνημεία, ο δυναμικός γεωργικός τομέας, η γειτνίαση με την Πρωτεύουσα και με τη Βιομηχανική Ζώνη Οινοφύτων – Σχηματαρίου, η εύκολη συγκοινωνιακή πρόσβαση (Εθνική οδός, σιδηροδρομικό δίκτυο), η πορθμειακή γραμμή προς την Ερέτρια, η άφθονη γη, οι δυνατότητες επέκτασης του σχεδίου πόλεως, η συνεχής αύξηση του πληθυσμού και η δυναμική κοινωνία πολιτών με περισσότερους από 50 εξωραϊστικούς, πολιτιστικούς και εμπορικούς συλλόγους. Η πολυετής δράση της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ωρωπού (Ο.Σ.Ω.) από το 1994 μέχρι σήμερα περιλαμβάνει εκατοντάδες δράσεις και παρεμβάσεις στους κρατικούς φορείς, με ακτιβισμούς και κατατεθειμένα αιτήματα για μελέτες και έργα υποδομής όπως ασφαλτοστρώσεις, αντιπλημμυρικά έργα,  εντάξεις περιοχών στο σχέδιο πόλεως, αλλά και δεκάδες αιτήματα και παραστάσεις για όλα τα μικρά και τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα  που απασχολούν τους κατοίκους του Δήμου όπως η συμπαράσταση στους κατοίκους στους δύσκολους καιρούς της οικονομικής κρίσης.

Τα αδύνατα σημεία του Δήμου περιλαμβάνουν τη ρύπανση των υδάτων από τον Ασωπό και από τις αποχετεύσεις, την κυκλοφοριακή συμφόρηση ιδίως το καλοκαίρι, την άναρχη οικιστική ανάπτυξη, την έλλειψη βασικών υποδομών (κεντρικών αρτηριών, ποδηλατόδρομων, πεζόδρομων, αντιπλημμυρικών έργων, πολιτιστικών επιλογών κατά τους χειμερινούς μήνες), τη μη-οργανωμένη προβολή της περιοχής ως χώρο πολλαπλών μορφών τουρισμού και τις συνακόλουθα ανεπαρκείς επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές.

 

Πηγές:

Δήμος Ωρωπού, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2012 – 2014

Θεοδωράτου Χ. (2011), Εκτίμηση της ρύπανσης λόγω εξασθενούς χρωμίου και άλλων βαρέων μετάλλων στην περιοχή του Ωρωπού: Αλληλεπίδραση στο σύστημα έδαφος-φυτό-νερό, Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Γεωλογίας, ΕΚΠΑ

Ομοσπονδία Συλλόγων Ωρωπού (2023), Οι κρίσιμοι αγώνες και η συνεχής κοινωνική δράση της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ωρωπού στα 28 χρόνια από την ίδρυσή της, άρθρο σε έντυπο της Ο.Σ.Ω.

Πάτρα N. (1990), Ξαφνικά το καλοκαίρι στον Ωρωπό, εκδ. Δ. ΣΠΑΘΗΣ

Πολίτης Κ. (2010), Η μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η περίπτωση της Ανατολικής Αττικής, Πτυχιακή Εργασία, ΑΤΕΙ Καλαμάτας

Σωφρονίου, Χ.Φ., (2012), Περιβαλλοντικές επιπτώσεις απόρριψης βιομηχανικών αποβλήτων στην περιοχή των εκβολών της λεκάνης του Ασωπού (Οινόφυτα-Συκάμινο-Ωρωπός-Χαλκούτσι), Διπλωματική Εργασία, ΕΜΠ.

ΤΕΕ (2009), Το πρόβλημα του Ασωπού ποταμού. Προτάσεις αντιμετώπισής του.

ΥΠΕΚΑ (χχ), Ρύπανση στη λεκάνη του Ασωπού ποταμού, Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος

Χυσένι Σ. (2014), Εκτίμηση της επιβάρυνσης του υπόγειου υδροφορέα της Λ.Α.Π. Ασωπού, με χρώμιο από βιομηχανικές δραστηριότητες, Μεταπτυχιακή Εργασία, Ε.Μ.Π.

Stamatis, G., Alexakis, D., Gamvroula, D. et al. (2011), Groundwater quality assessment in Oropos–Kalamos basin, Attica, Greece, Environ Earth Sci 64, 973–988, https://doi.org/10.1007/s12665-011-0914-2

https://www.oropos.gov.gr

Πηγές εικόνων:

Βικιπαίδεια

Αρχείο Ωρωπός History