Η Προκόννησος από την Aρχαιότητα έως την Ελληνική Επανάσταση

 

Το 1923, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του '22, πολλοί κάτοικοι των Παλατίων από την Προκόννησο της Προποντίδας εγκαταστάθηκαν κατ' αρχήν στη Χαλκίδα και στη συνέχεια ίδρυσαν στην περιοχή του Ωρωπού τα Νέα Παλάτια,  που αποτέλεσαν ξεχωριστή Κοινότητα.

Μέσα στη θάλασσα της Προποντίδας, μεταξύ των θρακικών παραλίων του Ιερού Όρους (τουρκ. Τεκφούρ ή Γάνος Νταγ), των εκβολών του Γρανικού ποταμού (τουρκ. Μπίγα Τσάι) και της Κυζικηνής Χερσονήσου (τουρκ. Καπίνταγ), βρίσκονται τα νησιά του Μαρμαρά τα οποία σχηματίζουν το ένα από τα δύο νησιωτικά συμπλέγματα της Προποντίδας. Τα κατοικημένα είναι η Προκόννησος (ή Μαρμαράς ή Προικόννησος ή Ελαφόνησος ή Προχόνη ή Νεβρίς), η Κούταλη (Ekilnik), η Αφυσιά (Avsa) και η Αλώνη (Pasalimani).

Το Αγροτικό Ζήτημα και ο ρόλος της οικογένειας Ζυγομαλά στον Αυλώνα

 

Μετά την απελευθέρωση,  στη συνδιάσκεψη του Λονδίνου το 1830 συντάσσεται το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, που ρύθμιζε, κοντά στα μεγάλα θέματα  της ελεύθερης Ελλάδας και τα ιδιοκτησιακά. Το πρωτόκολλο αυτό έδινε - κατ' εξαίρεση για την Αττική - το δικαίωμα στους Τούρκους ιδιοκτήτες γης να διατηρήσουν ή να πουλήσουν την ιδιοκτησία τους. Οι Τούρκοι δέχονται να πουλήσουν. Ενώ όμως στις περιοχές των Μεσογείων και αλλού στην Αττική οι κάτοικοι συγκεντρώνουν τα απαιτούμενα χρήματα και αγοράζουν την γη των κοινοτήτων τους, στον Ωρωπό, που είναι κατεστραμμένος από τους πολυετείς αγώνες, αυτό καθίσταται αδύνατον.

Το Κτήμα του Α. Συγγρού στον Ωρωπό και το Αμαλίειο Ορφανοτροφείο

 

Το 1913, τα μεγάλα αγροκτήματα της Αττικής χαρακτηρίστηκαν όμοια με εκείνα της Θεσσαλίας, ως προς τις σχέσεις μεταξύ ιδιοκτητών και καλλιεργητών και τονίστηκε η ανάγκη προσωρινής προστασίας των τελευταίων μέχρι τη λύση του αγροτικού ζητήματος. Έτσι, το 1917 άρχισαν οι απαλλοτριώσεις. Ωστόσο, μεγάλα τμήματα των κτημάτων αυτών που αφορούσαν δασικές εκτάσεις και βοσκοτόπια παρέμειναν στα χέρια των αρχικών μεγαλοκτηματιών. Το σύνολο των εκτάσεων που απαλλοτριώθηκαν στην Αττική αντιπροσώπευε περίπου το 20% των εκτάσεων των ιιεγάλων κτηιιάτων.

Τα κτήματα του Ωρωπού κατά τον 19ο αιώνα

 

Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, δημιουργείται ο Δήμος Περαίας με έδρα τον σημερινό Κάλαμο. Το 1843 η έδρα του μεταφέρεται στον Ωρωπό καλύπτοντας την ίδια περίπου έκταση με τον σημερινό Δήμο Ωρωπού αφού περιλαμβάνει τα χωριά Σάλεσι, Κάλαμος, Άγιοι Απόστολοι, Μαλακάσα, Μπούγα, Μαρκόπουλο, Μήλεσι, Συκάμινο, Χαλκούτσι, Ωρωπός, Σκάλα.  Εντάσσεται στην Επαρχία Αττικής του Νομού Αττικής και Βοιωτίας (Αττικοβοιωτία), όπως αυτός δημιουργήθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα 3^ης Απριλίου 1833 (οι άλλες τέσσερις ήταν η Επ. Μεγαρίδος, η Επ. Αιγίνης, η Επ. Θηβών και η Επ. Λεβαδείας).

Η συνέντευξη του καθηγητή κ. Μαζαράκη - Αινιάνος στο Lifo: Γεωμετρικός Ωρωπός: Η Ομηρική Γραία της Ιλιάδας

 

Η ευρύτερη περιοχή του Ωρωπού στην Ελληνική Επανάσταση του 1821

 

Τουλάχιστον 6 μάχες έχουν καταγραφεί στην ευρύτερη περιοχή του Ωρωπού κατά την περίοδο 1821-1829. Η 1η μάχη σε έδαφος της Αττικής έγινε στον Κάλαμο την 18^η Απριλίου 1821  με ηγέτη τον Μελέτη Βασιλείου (1776-1828), γεννημένο στη Χασιά. Ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ο Μελέτης Βασιλείου όπλισε την 1^η Απριλίου τους χωρικούς της Χασιάς με το πρόσχημα ότι ήθελε να φυλάξει τον τόπο του από ενδεχόμενη επιδρομή κλεφτών. Ύστερα έστησε το μικρό του στρατόπεδο στο Μενίδι, πήρε μαζί του πολλούς Μενιδιάτες με τον Αναγνώστη Τσουρκατιώτη (ή Κιουρκατιώτη) και μερικούς Σαλαμίνιους που παρουσιάστηκαν εθελοντικά, και στις 18 Απριλίου χτύπησε στον Κάλαμο του άνδρες του Ομέρμπεη, που είχε φτάσει εκεί από την Κάρυστο για να δει τι συνέβαινε στην περιοχή (Τρικούπης, 1993:177-178).