Κάλαντα Πρωτοχρονιάς από τα Παλάτια του Μαρμαρά

 

Κατά την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής, τα Παλάτια του Μαρμαρά απαριθμούσαν περίπου 1.000 κατοίκους, στο σύνολό τους Έλληνες, ενώ με την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 οι περισσότεροι Παλατιανοί φιλοξενήθηκαν για δύο χρόνια στη Χαλκίδα και στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Ωρωπού ιδρύοντας τα Νέα Παλάτια[1]. 

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, στα Παλάτια έχουν διασωθεί παμπάλαια κάλαντα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων από παλιό χειρόγραφο του Μαρμαρινού δημάρχου Λαμπρινού Δημαρχόπουλου. Σύμφωνα με τον Θ. Ηλιάδη και στις τρεις γιορτές έλεγαν τα κάλαντα την παραμονή το βράδυ. Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς ήταν τα εξής:

Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία,

πηγαίνει στην Ιερουσαλήμ, την πόλη την Αγία.

Στο δρόμο όπου πήγαινε, βρίσκει τον Ιωάννη,

βρίσκει και τον Γρηγόριο και τους εχαιρετίζει.

-        Ώρα καλή, διδάσκαλοι, Τριάδος της Αγίας

και του Χριστού υπέρμαχοι και της Υπεραγίας.

-        Ώρα καλή, Βασίλειε και πόθεν κατεβαίνεις

κι από τι τόπον έρχεσαι και πού θε να πηγαίνεις ;

-        Έρχουμ’ απ’ την Καισάρεια κι απ’ την Καππαδοκία,

πηγαίνω στην Ιερουσαλήμ, στην πόλη την αγία.

Θα πάγω και στην Βηθλεέμ, να δω κι εκεί τον τόπο,

όπου γεννήθηκε ο Χριστός, κι ας κάνω τέτοιον κόπο.

Οκτώ ημέρες σήμερα που ο Χριστός γεννήθη,

ω Άγιε Βασίλειε, να τον παρακαλέσεις

αυτόν τον Ιησού Χριστό, στους πόδας Του να πέσεις,

ω Άγιε Βασίλειε, πες το στην Παναγία,

για να γενεί μεσίτρια η Δέσποινα Κυρία!

Ω Άγιε Βασίλειε, πες το στους αρχαγγέλους

και πες το και στα χερουβείμ και σ’όλους τους αγγέλους.

Εκείνοι είναι εύσπλαχνοι, είν’ και πολλά οικτίρμων,

 είναι και συμπαθέστατοι, είναι και ελεήμων.

Να μας εσώσει η χάρις Του και να μας εφωτίσει

και μέσα στον παράδεισο να μας εγκαταστήσει.

Και εις έτη πολλά!

 

Πηγές:

Ηλιάδης, Θ. (2001), Προκόνησος-Παλάτια-Νέα Παλάτια, Κοινότητα Νέων Παλατίων.

Κοντάρας Θ. (2021), Τραγούδια από τα Παλάτια του Μαρμαρά της Μικράς Ασίας, εκδ. Λυκείου Ελληνίδων.

Πολυχρόνης Μ. (2000), Ιστορική περιήγηση: Παλάτια, 3.000 χρόνια ιστορίας.

---

[1] Σύμφωνα με τον χάρτη της Κοινωνίας των Εθνών, μεταξύ 1923 και 1926 δημιουργήθηκαν στον αττικό χώρο 18 προσφυγικοί συνοικισμοί,  εκ των οποίων οι 6 χωροθετούνται στη Β.Α. και Ν.Α. Αττική: Ωρωπός, Σταμάτα, Μπογιάτι, Ξυλοκέριζα, Ραφήνα και Ανάβυσσος.