Η Γυναικεία Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Καλολιβαδίου Καλάμου

 

Βορειoανατολικά της Αττικής, μεταξύ του Καλάμου και των Αγίων Αποστόλων, προβάλλει στο βάθος μιας κατάφυτης χαράδρας η Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.

Γραία, Δελφίνιον, Ωρωπός: Από τα Προϊστορικά Χρόνια έως την ακμή του 2ου αι. π.Χ.

Δεν είναι αρκετά ξεκάθαρο αν  η Ομηρική Γραία αφορούσε μόνο τον Μυκηναϊκό Ωρωπό ή κάλυπτε μια πολύ ευρύτερη περιοχή, τη Γραϊκή. Πάντως άποικοι της Γραίας εγκαταστάθηκαν στην Κάτω Ιταλία μαζί με Ευβοείς και από αυτούς οι Ρωμαίοι ονόμασαν όλους τους 'Έλληνες Graeci. Το Graeci έγινε Greci και ελληνιστί Γραικοί, μία ονομασία που επικράτησε στην Ελλάδα από τον 16^ο αιώνα μέχρι σήμερα. Έτσι λοιπόν και η Γραία έγινε σιγά-σιγά Graecia – Grecia και Greece.

29-5-1453: Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς

H Κωνσταντινούπολη είχε αντισταθεί σε περίπου 20 πολιορκίες. Η κατάκτησή της από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή στις 29 Μαΐου του 1453 είναι η τελευταία πράξη ενός προβλέψιμου δράματος όπου έπαιξαν ρόλο ο σταδιακός κατακερματισμός του ελληνικού κόσμου, η  μόνιμη αναρχία και οι θρησκευτικές έριδες. Επίσης, επιβεβαίωσε την κυριαρχία των Οθωμανών που προηγουμένως είχαν κατορθώσει να επιβάλουν και να εδραιώσουν την εξουσία τους σε μεγάλο μέρος της Μ. Ασίας, καθώς και στη Βαλκανική Χερσόνησο.

Οι Πόντιοι πρόσφυγες του Ωρωπού και ο Ποντιακός Ελληνισμός

Την ίδια εποχή με τους Παλατιανούς (1923) ήρθαν στον Ωρωπό και αρκετοί Πόντιοι οι οποίοι εγκαταστάθηκαν αρχικά σε πρόχειρους καταυλισμούς στην παραλία της Σκάλας Ωρωπού για περίπου τρία έτη (1923-1926). Στον χώρο αυτόν (σήμερα στον αύλειο χώρο των Τοπικών Ιατρείων ΕΟΠΥΥ) ανήγειραν το 1926 το εκκλησάκι/προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου. 

Μαλακάσα, Μήλεσι, Σφενδάλη: Ιστορικά στοιχεία και αξιοθέατα

 

Το Μήλεσι, με την πρώτη διοικητική διαίρεση του 1833 που όρισε τους δήμους της Ελλάδας, είχε ενταχθεί στον Δήμο Ωρωπού. Προσαρτήθηκε στη συνέχεια στον Δήμο Περαίας, με εξαίρεση το διάστημα 1840-41 που εντάχθηκε στον Δήμο Μαραθώνος. Στο διάστημα 1912 - 1934 πέρασε στην Κοινότητα Μαρκοπούλου και στο διάστημα 1934-2010 στην Κοινότητα Μαλακάσας.

«Τ’ Άη-Γιωργιού τη βραδινή» : Ολόκληρο το τραγούδι και η ιστορία του

 

Γιορτάζουν και φέτος τα Νέα Παλάτια συνεχίζοντας τη μεγάλη παράδοση από τα παλαιά Παλάτια του Μαρμαρά όπου ο χορός του Αη-Γιωργιού γινόταν στη μεγάλη πλατεία του χωριού κάτω από τον πλάτανο της παραλίας, με πάνδημη συμμετοχή. Το απόγευμα της γιορτής τ’ Άη-Γιωργιού, στο μέσο της πλατείας, τοποθετείται σε καταστόλιστο εικονοστάσι η εικόνα του Αγίου, που είναι φερμένη από την ομώνυμη εκκλησιά των Παλατιών της Προκοννήσου, και ολόγυρα αρχίζουν να χορεύουν όλοι το τραγούδι του.

«Σήμερα μαύρος ουρανός», μοιρολόι της Μεγάλης Παρασκευής στον Αυλώνα Αττικής

 

Τη Μεγάλη Παρασκευή οι γυναίκες του Αυλώνα πάντα στόλιζαν τον Επιτάφιο με λουλούδια από τις αυλές και τους κήπους τους και έψαλλαν τον επιτάφιο ύμνο μαζί με άλλα θρησκευτικά μοιρολόγια. Η ερευνήτρια Μαρία Μπουγέση παραθέτει το πιο γνωστό μοιρολόι  του χωριού, «Σήμερα μαύρος ουρανός»:

Το Πάσχα στον Ωρωπό: Οι Βίδες, τα Φελά, οι Στράκα-Στρούκες , τα Κεροκούβαρα και τα Κάρβουνα του Επιταφίου

 

Το έθιμο του Πάσχα επέβαλλε κατά την ώρα της Ανάστασης να ακουστούν οι «βροντές των αστροπελεκιών». Έτσι, μετά το 1827 και έως το 1900 περίπου, οι  άντρες έριχναν με τις κουμπούρες ή τα καριοφίλια τους μερικές «μπαταριές» για το έθιμο. Μετά το 1900 όμως, έως το 1950 περίπου, το έθιμο αυτό το ανέλαβαν οι νέοι του χωριού ίσως επειδή απαγορεύτηκε η χρήση όπλων.

Το Πάσχα στα Παλάτια του Μαρμαρά: Ο φανός, τα μπουφάκια, ο φόκος, ο γόμος και τα πειραχτικά στιχάκια

 

Το Πάσχα, ως η κορυφαία χριστιανική εορτή, είχε κεντρική σημασία και στην κοινότητα των Παλατιών του Μαρμαρά (Προικοννήσου). 

Το Μετόχι της Ιεράς Μονής Παναγίας των Βρυούλων

Μόλις 40 χιλιόμετρα από την Αθήνα, έξω από το Μήλεσι του Ωρωπού,  σε  μια φανταστική καταπράσινη πλαγιά, βρίσκεται το μετόχι της Παναγίας των Βρυούλων (ή Βουρλιώτισσας),  διακόνημα  του Μικρασιάτη  ιερέα π. Γαβριήλ Τσάφου. Ανήκει στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών με έδρα ένα μικρό μοναστήρι  στην Πλατεία Αμερικής  δίπλα από το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέου, όπου μαρτύρησε η Αγία Φιλοθέη, η κυρά των Αθηνών, και όπου σε αυτό το εκκλησάκι διακονεί από το 1967 σαν κατηχητής και από το 1974 σαν ιερέας ο Βουρλιώτης στην καταγωγή π. Γαβριήλ Τσάφος.

Το Χαλκούτσι Ωρωπού

 

Το Χαλκούτσι ανήκε μέχρι το 1912 στον Δήμο Ωρωπίων. Στη συνέχεια συνενώθηκε με τη Σκάλα Ωρωπού εκτός από το μικρό διάστημα 1966-67 που αποτέλεσε ξεχωριστή κοινότητα. Με το προεδρικό διάταγμα ΠΔ 34/2014, αναγνωρίστηκε ως Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Ωρωπού.

Η υποδοχή των προσφύγων και μεταναστών στον Δήμο Ωρωπού

Με την προσφυγική κρίση που ξέσπασε το 2015, ο Δήμος Ωρωπού υποδέχτηκε πολλούς συνανθρώπους μας από χώρες του Τρίτου Κόσμου οι οποίοι αιτούνταν άσυλο. Έτσι, ενώ αρχικά φιλοξενήθηκαν εκτάκτως στο στρατόπεδο Γερακίνη της Μαλακάσας, από το 2022 λειτουργεί στον ίδιο χώρο οργανωμένο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Παράλληλα, τα μικρά παιδιά των αιτούντων άσυλο κατανεμήθηκαν σε σχολικές μονάδες του Δήμου προκειμένου να παρακολουθήσουν τη βασική τους εκπαίδευση.

Οι Άγιοι Θεόδωροι των Αφιδνών και τα έθιμά τους στη Μικρά Ασία στην τοπική διάλεκτο

 

Η γιορτή των Αγίων Θεοδώρων τιμά δύο Αγίους που έχουν το ίδιο όνομα Θεόδωρος. Είναι κινητή εορτή και γιορτάζεται πάντα το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των Νηστειών, που είναι γνωστό και ως ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων. Για το 2025 η ημέρα εορτασμού πέφτει  το Σάββατο 8 Μαρτίου.

Άρθρο της Βασιλικής Βλάχου: Το έθιμο της φωτιάς στη Σκάλα Ωρωπού

Για μια ακόμα χρονιά και φέτος ανάψαμε τη φωτιά των Αποκριών και όλα ζωντάνεψαν στη Σκάλα Ωρωπού έτσι όπως είναι χαραγμένα στη μνήμη μας και την καρδιά μας εδώ και πολλά χρόνια.

Η Σφαγή στο Δήλεσι το 1870 («Δράμα του Ωρωπού»)

 

Η Πορεία των Ληστών

Η «Σφαγή στο Δήλεσι» (ή «Το Δράμα του Ωρωπού», ή «Το Ωρώπειον Άγος» όπως επίσης λέγεται) ήταν η σύλληψη, η ομηρία και τελικά η θανάτωση, από τους λήσταρχους Αρβανιτάκηδες, ομάδας Άγγλων και Ιταλών περιηγητών στις αρχές του Απριλίου του 1870 στο Δήλεσι. Το γεγονός αυτό είχε αντίκτυπο στις διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας, Αγγλίας και Ιταλίας, και οδήγησε τελικά στην πτώση της κυβέρνησης του Θρασύβουλου Ζαΐμη.

Οι Απόκριες στον Παλιό Ωρωπό, στα Παλάτια του Μαρμαρά και στον Αυλώνα

 

Οι Απόκριες είναι μια καθαρά λαϊκή γιορτή με πανάρχαιες ρίζες και πάντα αποτελούσαν για τον ελληνικό λαό περίοδο χαράς, διασκέδασης και γλεντιού, που άγγιζε τα όρια του οργιαστικού. Τα γλέντια έδιναν κι έπαιρναν, ρακί και κρασί έρρεαν άφθονα και ο κόσμος πήγαινε σε συγγενικά ή φιλικά σπίτια για να γλεντήσει, κυρίως την Τσικνοπέμπτη και τις δυο τελευταίες Κυριακές της Αποκριάς, την Κρεατινή και την Τυρινή.

Η Ιστορία του Συκαμίνου Ωρωπού

Το Συκάμινο βρίσκεται στα βορειοδυτικά του Νομού Αττικής και σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από το κέντρο της Αθήνας. Συνορεύει βόρεια με το Χαλκούτσι, νότια με το Ασπροχώρι του Αυλώνα, ανατολικά με το χωριό Ωρωπός και δυτικά με τον Αυλώνα και εν μέρη με τον Δήμο Τανάγρας, στο σημείο ανάμεσα στα Οινόφυτα και το Δήλεσι.

Η Λαογραφική Στέγη Ωρωπού

 

H Λαογραφική Στέγη Ωρωπού στεγάζεται σε ένα από τα κτήρια των Παλαιών Φυλακών και αντικατοπτρίζει την προσπάθεια για την προβολή των λαογραφικών και πολιτιστικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής του Ωρωπού.

Ιστορία και αξιοθέατα του Καλάμου Αττικής

 

Ο Κάλαμος είναι Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Ωρωπού και ο  πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είναι 4.941 κάτοικοι. Εκτός από το κεντρικό χωριό του Καλάμου, περιλαμβάνει τους οικισμούς Άγιοι Απόστολοι, Βλαστός, και πολλούς άλλους μικρότερους.

Η Ιερά Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή Θεογεννήτορος Αυλώνος

 

Πρώτα από όλα, η Ιερά Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή Θεογεννήτορος στον Αυλώνα (κάτω από το «Σείριος», περίπου 3 χλμ. από τη Μαλακάσα), αποτελεί ένα οικοδομικό «θαύμα». Με τον επιβλητικό μαντρότοιχο 8μ. ύψους να την περιτριγυρίζει, μοιάζει από μακριά με κάστρο που έρχεται, ή μάλλον μας μεταφέρει, κατευθείαν στον Μεσαίωνα όπου εκτός από το μεγεθός του, η κομψή σε κάθε λεπτομέρεια αρχιτεκτονική του, καθηλώνουν τον επισκέπτη.